Wat is het STAM?

Het STAM verkent als museum wat Gent tot Gent maakt, en de stad tot stad. We verbinden mensen van vandaag met de geschiedenis en kijken naar de toekomst van de stad. Vanuit het STAM betrekken we bewoners, bezoekers en fans van de stad en gaan we gul partnerschappen aan.

Sla de strategische en operationele doelstellingen van het STAM erop na, in de samenvatting van ons beleidsplan 2024-2028.

Voor iedereen die Gent (beter) wil leren kennen…

• Voor bezoekers die één of meerdere dagen in Gent verblijven, is de vaste tentoonstelling 'Het verhaal van Gent' de perfecte kennismaking met want Gent tot Gent maakt/heeft gemaakt, een ideaal aanknopingspunt voor een culturele en/of toeristische verkenning van Gent.
• Voor wie Gent al min of meer kent, betekent het STAM een nieuwe invalshoek, met de vaste tentoonstelling als basis en de tijdelijke tentoonstellingen als extra impulsen.
• Voor Gentenaars die deel willen uitmaken van een stad die trots is op haar culturele erfgoed en er op een actieve manier mee omgaat, is het STAM een open huis dat uitnodigt om deel te nemen aan allerhande activiteiten.

In 2012 kreeg het STAM van de Vlaamse overheid het kwaliteitslabel waardoor het zich een erkende collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisatie mag noemen.

Het STAM werd sinds de opening bekroond met enkele prijzen: de Thuis-in-de-Stad Prijs 2011, de Vlaamse Monumentenprijs 2011, de Prijs voor Cultuurmanagement voor directeur Christine De Weerdt in 2011, de Vlaamse Museumprijzen 2012 van jury én publiek. Het werd ook genomineerd voor de European Museum of the Year Award 2013. In 2024 won het erfgoedproject 'De vierkante kilometer' een European Heritage Award.

Het idee om op de Bijloke een volwaardig Gents stadsmuseum in te richten ontstond eind jaren negentig. In 1997 had het Gentse stadsbestuur de werking van het Oudheidkundig Museum van de Bijloke om budgettaire redenen teruggeschroefd. Er werd een nieuwe bestemming gezocht voor de collectie en het bouwkundig patrimonium. Het afgelegde bestuurlijke traject vind je hieronder:

Erfgoedconvenant

In 2000 sloot de Stad Gent met de Vlaamse Gemeenschap voor het eerst een erfgoedconvenant af. Samen met Antwerpen en Brugge stond Gent hiermee aan de bakermat van dit nieuwe beleidsinstrument, dat focust op het ontwikkelen en stimuleren van een integraal en geïntegreerd lokaal cultureel-erfgoedbeleid.

Erfgoedcel Gent Cultuurstad

In datzelfde jaar werd Gent Cultuurstad vzw opgericht als juridische structuur voor de erfgoedcel en vooral om het erfgoedconvenant uit te voeren. Het doel was het cultureel erfgoed of het geheugen van de stad toegankelijker en actueel te maken. Hiertoe werkten we projectmatig samen met professionele erfgoedbewaarders (onder meer musea, archieven, bibliotheken) en/of gepassioneerde amateurs (onder meer verenigingen, verzamelaars). Van bij het begin was de realisatie van een nieuw stadsmuseum voor Gent één van de vele projecten van de erfgoedcel.

Voor een overzicht van erfgoedcellen in Vlaanderen:www.erfgoedcellen.be.

Reflectietraject

Het ontstaansproces van het het STAM werd gevoed door een reflectietraject dat begon in 2000 met het groene boekje'Kleine dramaturgie voor een artefactenstoet. Omtrent "Gent Cultuurstad"' (Pascal Gielen). In 2001 volgde het oranje boekje 'Het geheugen van een stad. Vierstedenworkshop Stadsmusea' (red. Steven Thielemans), en in 2002 het paarse boekje 'Gent: Stadsmuseum in Vlaanderen. Enkele voorstellen voor het Bijlokemuseum' (pdf - 203KB) (Prof. Dr. Sophie de Schaepdrijver). In 2002 verrichtte Letty Ranshuysen een publieksonderzoek dat verscheen onder de titel 'Een nieuw stadsmuseum voor Gent. Voorstellen vanuit het beoogde publiek' (pdf - 727KB).

In september 2005 sloot het Oudheidkundig Museum van de Bijloke de deuren. Alle bestaande middelen en personeel werden sindsdien ingezet voor de realisatie van het STAM, Stadsmuseum Gent.

Erfgoedforum / Stadsmuseum

Het Gentse erfgoedconvenant bepaalde sinds 2009 dat het stadsmuseum wordt op- en uitgebouwd tot erfgoedforum. Met het STAM wilde Gent een stadsmuseum realiseren dat tegelijk een concreet en zichtbaar platform is voor een actief erfgoedbeleid. Het was dan ook een logische evolutie dat de erfgoedcel 'Gent Cultuurstad' opging in en één werd met het erfgoedforum 'STAM'. Het STAM verwezenlijken was maar één van de vele convenantprojecten, maar dan wel het grootste en allesomvattende. 'STAM' werd dan ook de naam waaronder sinds juni 2009 gecommuniceerd werd.

In de aanloop naar de opening van het STAM in oktober 2010, verschenen 3 STAMbladen die je hieronder kan downloaden:

• STAMblad nr. 0 (maart 2008): Het STAM maakt het hart van de stad groter (pdf - 5MB) ... over het hoe en het waarom van het STAM
• STAMblad nr. 1 (juni 2009): Het STAM - de deur op een kier (pdf - 6MB) ... over de infrastructuur, de collectie en de inrichting
• STAMblad nr. 2 (mei 2010): Het STAM nodigt uit (pdf - 5MB) ... een voorsmaakje van wat u als bezoeker kunt ontdekken en beleven in het STAM

Vanaf 2014 wordt het STAM door de Vlaamse overheid niet langer beschouwd als 'erfgoedforum' maar als 'museum'.

AGB Erfgoed

Sinds 1 januari 2014 maakt het STAM, samen met Het Huis van Alijn en het Industriemuseum, deel uit van het Autonoom Gemeentebedrijf Erfgoed van de Stad Gent.