STA M
Dbeweerp van den beelfroete Collectie

Dbeweerp van den beelfroete

Belforten zijn erkend werelderfgoed. In de middeleeuwen staat het belfort symbool voor de stedelijke macht, onafhankelijkheid en vrijheid. De privileges of stadsrechten worden in koffers opgeborgen en bewaard in het secreet van de toren. De klokken bovenin de toren kondigen niet alleen de werktijden aan, maar waarschuwen ook bij gevaar, storm, brand en feestelijkheden. De bouw van het Gentse belfort startte in 1313 maar was pas in 1380 het volledig klaar. Geldgebrek, oorlogen en onlusten zorgden voor onderbrekingen in het bouwproces dat uitvoerig gedocumenteerd is in de stadsrekeningen. Daaruit valt af te leiden dat Jan Van Haelst, meestermetselaar, en Jan Broucard, de leiding van de werken hadden. De beroemde grote luidklok met de naam Klokke Roeland werd in 1315 gegoten door Jan van Ludeke en Jan van Roosbeke. Ze werd in 1324-25 in de toren geplaatst. In 1377 kreeg de toren een vuurspuwende draak als bekroning. De pentekening op perkament is gehoogd met rood, zwart en vaalgroen en heeft een donkere achtergrond. In de constructie onderscheiden we van onder naar boven: een sokkel, daarop volgen drie geledingen  afgewerkt met een fries met zes figuren, gevolgd door drie geledingen doorbroken met lancetvensters. Dan volgt de kroonlijst waarboven de klokkenkamer verrijst. Het metselwerk bestaat uit gekantrechte stenen. Dit ontwerp stemt dus niet overeen met het eigenlijke bouwwerk in het historische stadscentrum. Charles Louis Dierickx was van mening zoals hij in zijn Mémoires sur le Ville de Gand van 1815 schrijft, dat de tekening door niemand gepubliceerd omdat ze geen correcte weergave was. Inderdaad correspondeert enkel het onderste deel van de tekening met het reel uitgevoerde bouwwerk. De ontwerptekening stelt de zuidkant (kant Botermarkt) van de vierkante toren voor in een orthogonale projectie. Ze is één van de vroegste architecturale ontwerptekeningen in Vlaanderen. Prof. Firmin De Smidt toont in zijn studie 'Het verhoudingssysteem van dbeweerp vanden beelfroete van Gent' Brussel 1975, het verschil aan tussen de slanke toren van het ontwerp en de eerder massieve belforttoren. Bij het tekenen werd het verhoudingssysteem 'ad quadratum' toegepast. Bij de uitgevoerde toren werd het systeem 'ad triangulum' gebruikt. De dichtgemestelde vensters in de onderste geledingen van de tekeningen zijn een aanduiding dat die reeds uitgevoerd waren toen het ontwerp werd gemaakt. Gezien de bouw van het belfort aanvatte in 1313 en men al in 1323 al aan de bovenste verdieping van de toren werkte, kan men besluiten dat de tekening dateert van na 1313 en voor 1323. Deze architectuurtekening met figuratieve elementen, die deels ontleent en geïnspireerd zijn op het schetsboek van Vilard de Honnecourt, is een merkwaardig document. Vermoedelijk gaat het eerder om een representatieve ontwerptekening  dan om een effectieve bouwtekening.

Objectnaam
pentekening
Vervaardiger
onbekend
Datering
14de eeuw
Objectnummer
00462

Objectgegevens

Materiaal
perkament,inkt,verf
Techniek
tekenen
Afmetingen
(lijst) hoogte 233.5 cm,(lijst) breedte 49 cm,(lijst) diepte 12 cm,(tekening) hoogte 222 cm,(tekening) breedte 40 cm
Plaats
Zuidelijke Nederlanden

Bekijk ook

Stadsmuseum Gent

Bijlokesite
Godshuizenlaan 2 - 9000 Gent
09 267 14 00
info@stamgent.be

  • Vlaanderen verbeelding werkt
  • Logo Gent 125Px
made by