Beeld: NRC en Lannoo
De Standaard-journalist Geert Sels zocht uit langs welke trafieken belangrijke schilderijen België verlieten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanuit de bezette gebieden versleepten nazi's toen kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Sommige schilderijen keerden achteraf naar ons land terug. In heel wat Belgische musea vind je vandaag kunstwerken met een link met nazi-Duitsland. Tijdens deze lezing focust Geert Sels op enkele schilderijen met een geschiedenis met het STAM.
Terwijl de Tweede Wereldoorlog dood en vernieling bracht, vond er onder de radar een gigantische kunstdrainage plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten nazi’s kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Ook uit België.
De Standaard-journalist Geert Sels onderzocht gedurende acht jaar langs welke trafieken belangrijke schilderijen van Memling, Van der Weyden, Jordaens en Cranach ons land verlieten. Hij legt de puzzelstukken bij mekaar die hij aantrof in de archieven van Parijs, Den Haag, Koblenz en Brussel. Aan de hand van beeldmateriaal en archiefdocumenten krijg je een inkijk in hoe privéverzamelaars, kunsthandelaars en grote veilinghuizen meegingen in het nazi-programma.
Na de oorlog keerden sommige schilderijen terug naar ons land. De meeste vooraanstaande Belgische musea hebben kunstwerken die zich ooit in nazi-Duitsland bevonden. Tal van belangrijke schilderijen die we vandaag bewonderen, hebben een donkere historiek, en zaten in de collecties van Hitler en Göring. Hun herkomst is onopgehelderd.
De publicatie van Kunst voor das Reich was een hefboom om een overheidsbeleid te ontwikkelen. Na het boek kregen enkele Belgische musea een claim om schilderijen terug te vragen. Over welke schilderijen gaat het? En waarom worden ze teruggevraagd? Voer voor juristen, die momenteel de krijtlijnen uittekenen voor een Belgisch teruggavebeleid.
Voor deze lezing focust Geert Sels in het bijzonder op enkele schilderijen die een geschiedenis hebben met het STAM. De verhalen worden geïllustreerd met materiaal uit het museumarchief.
Geert Sels (1965) is germanist en theaterwetenschapper (KU Leuven). Hij werkte als journalist voor VRT en De Morgen en sinds 1996 is hij cultuurredacteur bij De Standaard. Vandaag schrijft hij over architectuur, cultuurbeleid, kunstvervalsing en roofkunst.
Voor een artikelenreeks over roofkunst kreeg hij in 2014 De Loep voor onderzoeksjournalistiek. In 2016 volgde een reeks artikels over schilderijen die tijdens de oorlog uit België verdwenen en die zich nog steeds in het buitenland bevinden. Hij schreef in 2017 het themanummer Kunst voor Das Reich voor het magazine Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, waarin hij aangaf dat niet alle oorlogskunst in Belgische musea een sluitende herkomst heeft. Eind 2022 verscheen het boek Kunst voor das Reich, het resultaat van acht jaar onderzoek. Het is intussen vertaald als ‘Trésor de guerre des nazis’.
Late Donderdag, dat is langer openblijven op de eerste donderdag van de maand... de meeste Gentse Musea doen het, ook het STAM.
Leer 'Het verhaal van Gent' kennen vanuit het perspectief van spijs en drank. Want niks brengt ons dichter bij de Gentenaren die hier ooit leefden, werkten, aten en dronken. En dat op Late Donderdag in oktober!
Doe je ‘Het verhaal van Gent’, dan kom je ook een gezellig familieatelier tegen vol met bouwelementen. Wat als ... jij de stad mag vormgeven? Hoe zou die er dan uitzien? Aan de slag!
Het STAMplein is een gratis stukje museum met een wisselende programmatie. Ontdek er de schatten van de vijfde aflevering van het erfgoedproject 'De vierkante kilometer' waarbij Dampoort uitgelicht wordt.
Kom naar het STAM en ontdek 'Het verhaal van Gent', de vaste tentoonstelling. Loop over de gigantische luchtfoto, zie en voel de stad groeien en veranderen van vorm, ontdek unieke objecten, ga op in digitale animaties en verdwaal in muurbrede kaarten.
